Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ
Στη σημερινή εποχή όπου η τεχνολογική εξέλιξη αντικατέστησε σε μεγάλο βαθμό τη σωματική εργασία με τη μηχανή, η άσκηση γίνεται ολοένα πιο αναγκαία , για να μας απομακρύνει από τον αυτοματοποιημένο, καθιστικό, αγχώδη και αφύσικο τρόπο ζωής. Κι όταν λέμε άσκηση εννοούμε κάθε μορφής άθληση όπως το τρέξιμο, το ποδήλατο, το κολύμπι, το γρήγορο βάδισμα και γενικά οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα που να έχει ένταση και διάρκεια προκαλώντας τις απαραίτητες καρδιοαναπνευστικές προσαρμογές στον οργανισμό.
Οι ειδικοί συμφωνούν πως πρέπει να ασκούμαστε τουλάχιστον 3-4 φορές τη βδομάδα πάνω από 20 λεπτά. Βέβαια το είδος της άσκησης θα πρέπει να επιλέγεται προσεκτικά, αναλόγως τις ανάγκες ή τις ιδιαιτερότητες του κάθε ανθρώπου. Στη σημερινή εποχή φαίνεται η μεγαλύτερη δυσκολία να είναι η εύρεση χρόνου και διάθεσης από τον ενδιαφερόμενο προκειμένου να ασκηθεί. Για αυτό θα πρέπει να του δώσουμε οδηγίες πως με απλές ενέργειες να γυμνασθεί χωρίς να καταναλώσει ιδιαίτερο χρόνο. Ένα τέτοιο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι για μικρές αποστάσεις να προτιμά να περπατάει παρά να παίρνει το αυτοκίνητο, ή κάποιες φορές να επιλέγει να πάει από τις σκάλες παρά με τον ανελκυστήρα με την προϋπόθεση βέβαια πως δεν υπάρχουν λόγοι υγείας ή άλλες δυσκολίες στη μετακίνηση που να αποτρέπουν τέτοιου είδους δραστηριότητες ή να επιβάλλουν άσκηση με κατάλληλες συνθήκες. Ένας βασικός κανόνας στην άσκηση είναι η αρχή της προοδευτικής επιβάρυνσης. Είναι απαραίτητο να ξέρουμε πώς να γυμναζόμαστε χωρίς να καταπιέζουμε τον εαυτό μας, ξεκινώντας σταδιακά και έχοντας, το βασικότερο ίσως είναι αυτό, διάρκεια στο χρόνο.
Η άσκηση λοιπόν προκαλεί πολλές θετικές αλλαγές στον οργανισμό μερικές από τις οποίες θα δούμε παρακάτω. Όταν κάποιος αθλείται, έχει δυνατή καρδιά, αφού αυτή σε κάθε συστολή της διοχετεύει περισσότερο αίμα , άρα περισσότερο οξυγόνο, συνεπώς μεγαλύτερη ενέργεια, με λιγότερο κόστος. Αυτό μπορούμε να το καταλάβουμε καλύτερα με ένα παράδειγμα.
Ένας γυμνασμένος που ασκείται τακτικά θα έχει γύρω στους 60 σφυγμούς ανά λεπτό, ενώ ένας αγύμναστος 80 σφυγμούς ή και περισσότερους. Συγκριτικά θα ήταν κάπως έτσι:
Για τον γυμνασμένο 60 χτύποι το λεπτό επί 60 λεπτά ίσον 3600 χτύποι την ώρα. Επί 24 ώρες, ίσον 86400 παλμοί την ημέρα.
Και για τον αγύμναστο 80 χτύποι το λεπτό επί 60 λεπτά, ίσον 4800 την ώρα . Επί 24 ώρες, ίσον115200 παλμοί την ημέρα.
Συμπερασματικά ένας αγύμναστος που δεν ασκεί την καρδιά του, την αναγκάζει να χτυπάει 30000 φορές περισσότερο την κάθε μέρα που περνάει, περίπου 1 εκατομμύριο φορές τον μήνα και 11.5 εκατομμύρια το χρόνο, που για τον γυμνασμένο αυτή η οικονομία παλμών αναλογεί σε 90 ημέρες ανάπαυσης το χρόνο!!!!!!!!
Εξάλλου, η συστηματική άσκηση τονώνει τους μύες αλλά και τα αιμοφόρα αγγεία, αλλάζοντάς τα από αδύναμα και χαλαρά σε δυνατά και ελαστικά. Επίσης συρρικνώνει το λίπος, δημιουργώντας ένα σφιχτό κορμί. Η άσκηση βελτιώνει τη διάθεση μας, μπορεί να βοηθήσει στη γρηγορότερη αποφυγή αγχωδών εκδηλώσεων και έχει βρεθεί επίσης πως μπορεί να συμβάλλει με επιτυχία στον έλεγχο του βάρους αλλά και το καλύτερο μεταβολισμό μας. Σύμφωνα με μελέτες η ευφορία και η καλή διάθεση που νιώθουμε κατά την άσκηση οφείλονται στην ενδομορφίνη και την νορεπινεφρίνη, ορμόνες που προδιαθέτουν θετικά τον ανθρώπινο οργανισμό.
Φυσικά το να ξεκινήσει κάποιος, που έκανε καθιστική ζωή, την άθληση και την προπόνηση δεν είναι και εύκολο πράγμα. Χρειάζεται πείσμα, εγωισμό, παρακίνηση από κάποιον, γι’ αυτό καλό είναι να αθλείται με παρέα. Στο ξεκίνημα πάντα υπάρχει η αγωνία, κάποια στιγμή απογοήτευση, αργότερα αποφασιστικότητα, επιμονή, πρόοδος και στο τέλος επιτυχία, υπερηφάνεια, ολοκλήρωση. Έτσι η άσκηση μπορεί να μεταβάλλει την παθητική απελπισία σε ενεργητική αισιοδοξία.
Μια άλλη παράμετρος που η άσκηση επιδρά θετικά είναι η πνευματική διαύγεια. Το άγχος και η κούραση επηρεάζουν αρνητικά τις γνωστικές λειτουργίες μας όπως την συγκέντρωση, την κατανόηση και την μνήμη. Αφού η άσκηση είναι ιδανικός τρόπος να εκτονώσεις το άγχος σου και να αυξήσεις τα επίπεδα ενέργειας σου, η συνεχής άσκηση θα ενδυναμώσει επίσης την πνευματική σου διαύγεια και γενικά την ψυχική σου υγεία.
Η άσκηση λοιπόν δεν θωρακίζει μόνο την υγεία, αλλά επιπλέον αναχαιτίζει την βιολογική φθορά, ανυψώνει την βιολογική στάθμη του ανθρώπινου δυναμικού και η ευεργετική της επίδραση επεκτείνεται και στις ψυχοκοινωνικές ιδιότητες της ανθρώπινης προσωπικότητας. Αξίες όπως η αυτοπεποίθηση, η εσωτερική πληρότητα, η επιμονή, η θέληση, η εμμονή, η αισιοδοξία, η κοινωνικοποίηση συμβάλλουν στην καλλιέργεια μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, καθιστώντας τον άνθρωπο πιο ενεργό μέρος του κοινωνικού συνόλου
Πολλοί επίσης συνδέουν την άσκηση και με την μακροζωία, αν και αυτό δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά. Η άσκηση μπορεί και να δίνει χρόνια στη ζωή, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι δίνει ζωή στα χρόνια. Όσοι έχουν βιώσει την άσκηση γνωρίζουν την αναζωογονητική δύναμη και το αίσθημα ευεξίας που πηγάζει από αυτή. Το αίσθημα εκείνο που σε γεμίζει με σιγουριά δύναμη και σου δίνει την ορμή να αντιμετωπίσεις με αισιοδοξία τις δυσκολίες τις αντιξοότητες και τις προκλήσεις που σου φυλάσσει η καθημερινή ζωή.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, θεωρούμε αναγκαίο να βάλλουμε στο καθημερινό πρόγραμμα την άσκηση, για να έχουμε μια καλή φυσική κατάσταση που θα είναι η βάση για ένα γερό σώμα αλλά και για κάθε δυναμική και παραγωγική πνευματική δραστηριότητα. Έχοντας κατά νου τους Αρχαίους Έλληνες, συνειδητοποιούμε ότι το δραστήριο σώμα, το πνεύμα και ο αποφασιστικός νους κατοικούν συνήθως σε υγιές κορμί.
Ανθομελίδης Μιχάλης (Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής)
