“Ο Σόμερσετ Μόμ έγραψε κάποτε ότι το ξύρισμα είναι μια μορφή φιλοσοφίας. Συμφωνώ απολύτως. Όσο πεζή κι αν μοιάζει μια ενέργεια, αν επιμείνεις και της δώσεις διάρκεια χρόνου, θα γίνει μια καθαρά πνευματική πράξη, στα όρια του διαλογισμού”
Έτσι μας εισάγει ο συγγραφέας Χαρούκι Μουρακάμι , στους λόγους που έκατσε να γράψει ένα βιβλίο με τον ιδιόρρυθμο τίτλο: ΓΙΑ ΤΙ ΠΡΑΓΜΑ ΜΙΛΑΩ ΟΤΑΝ ΜΙΛΑΩ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΕΞΙΜΟ. Δεν προσπαθεί να περιγράψει άλλη μια σειρά βιωμάτων ενός ακόμη ερασιτέχνη δρομέα. Δεν μιλάει για αγώνες, δεν επικεντρώνεται σε νοσταλγικές διηγήσεις και αναμνήσεις. Χρησιμοποιεί έντεχνα την αφήγηση για να μιλήσει για την διανόηση που εμπεριέχεται σε μια φαινομενικά επαναλαμβανόμενη υποχρέωση προς τον εαυτό μας. Ξεχωρίζει το τρέξιμο αντοχής σαν μια μορφή άσκησης η οποία συνθέτει αναγκαστικά εξαιτίας της διάρκειας της, το σώμα με το νού.
“Παρ’ όλο που ό,τι έγραψα δεν θα το ‘λεγα καθαυτό φιλοσοφία, το βιβλίο πράγματι περιέχει ως ένα βαθμό, κάτι που θα μπορούσα να τ’ ονομάσω μαθήματα ζωής”
Μαθήματα ζωής. Πόσο ασυνήθιστος ορισμός για το τρέξιμο, μια μορφή άσκησης που στη συνείδηση των περισσότερων – δρομέων ή μή- έχει καταγραφεί σαν μια ενέργεια τόνωσης της σωματικής ευεξίας και της αντοχής, απώλειας βάρους και βελτίωσης της εξωτερικής εμφάνισης. Παίζει ανάλαφρα αφηγηματικά με τις εμπειρίες του απο το τρέξιμο και επεκτείνεται σε σκέψεις που οδηγούν στην αυτογνωσία. Εξιλεώνει τις αποτυχίες, ανασύρει μικρές στιγμές της ζωής από την αφάνεια και τις χρησιμοποιεί σαν ισάξια κομμάτια ενός πάζλ για να ολοκληρώσει έτσι την εικόνα του εγώ του. Έτσι, μας προτείνει να συνειδητοποιήσουμε κι εμείς εμπειρίες και βιώματα που ίσως έχουν μείνει στο υποσυνείδητο μας, για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας.
“Ακόμη κι αν δεν πετύχει το χρόνο που είχε σαν στόχο, από τη στιγμή που αισθάνεται ικανοποιημένος έχοντας κάνει το καλύτερο του-και , πιθανώς, επειδή επί πλέον ανακάλυψε κάτι σημαντικό για τον εαυτό του στην πορεία-,αυτό από μόνο του είναι μια επιτυχία, ένα θετικό συναίσθημα που μπορεί να πάρει μαζί του στον επόμενο αγώνα.”
Προσδιορίζει και επαναπροσδιορίζει τους στόχους, σύμφωνα με την πραγματικότητα και τις προσδοκίες, προτείνοντας μας έμμεσα να αντλήσουμε τις θετικές διανοητικές θέσεις που προκύπτουν από την φαινομενικά σωματική αυτή προσπάθεια, όπως το τρέξιμο. Ακριβώς δε επειδή το τρέξιμο αντοχής είναι μια ιδιαίτερα παρατεταμένη χρονικά και επαναλαμβανόμενη ενέργεια, είναι και η πλέον κατάλληλη για την ενδοσκόπηση του εαυτού μας.
“Δεν μπορείς να προσπεράσεις έτσι απλά την αδυναμία σου να υπερπηδήσεις αυτό το φράγμα. Για τον κόσμο, όλο και κάποια ευλογοφανή δικαιολογία θα σκαρφιστείς, τον εαυτό σου όμως δεν μπορείς να τον κοροϊδέψεις”
Αποκλείει τις βραβεύσεις και τα εγκώμια των άλλων ως μέσο αξιολόγησης του εαυτού του και προτείνει την εαυτο-κριτική ως τη μόνη αποτελεσματική διαδικασία για την κατανόηση, την ανάλυση και εν τέλει την σύνθεση των αποτυχιών σε ένα πλαίσιο αυτογνωσίας. Στο γράψιμο του παρεμβάλλει περιγραφές εικόνων που πολλές φορές διαφεύγουν από την καθημερινή ρυθμική προσοχή μας και μας θυμίζει πόσο αξίζουν οι λανθάνουσες αυτές παραστάσεις, που είτε το θέλουμε είτε όχι και ανεξάρτητα από εμάς, έχουν την αξία τους και τη θέση τους στη ζωή.
“Απλώς τρέχω. Τρέχω σ’ ένα κενό. Ή, ίσως θα ‘πρεπε να το θέσω αλλιώς: τρέχω για να κάνω δικό μου το κενό. Το μόνο που κάνω είναι να τρέχω μέσα στο δικό μου χειροποίητο κενό. Κι αυτό είναι υπέροχο. Οι άλλοι ας λένε ότι θέλουν.”
Πιστεύει πως το μυαλό, η διανόηση έχει τη δική του δυναμική να εισβάλλει σε ένα κενό της ύπαρξης που είναι εκεί και δέχεται αγόγγυστα εισβολές. Οι σκέψεις εισχωρούν στα κενά που αφήνει ο νους και ξαναφεύγουν, για να δώσουν τη σειρά τους σε άλλες που ακολουθούν. Τυχαία και ακανόνιστα. Χωρίς σειρά και χωρίς προετοιμασία. Κι αυτό είναι όμορφο.
“Δεν είναι και τόσο ευχάριστο να μη σε καταλαβαίνουν ή να σε κριτικάρουν, μάλλον πρόκειται για μια επώδυνη εμπειρία που πληγώνει βαθιά τους ανθρώπους. Καθώς όμως ενηλικιώνομαι, συνειδητοποιώ όλο και περισσότερο ότι αυτή η οδύνη είναι απαραίτητο κομμάτι της ζωής.”
Οι αναπόφευκτες διαφωνίες μέσα στην κοινωνία συμβαίνουν ακριβώς γιατί οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί μεταξύ τους. Οι οδυνηρές όμως αυτές διαφωνίες αποτελούν και εφαλτήρια δημιουργικότητας ή δημιουργικής διαφορετικότητας. Αλλιώς η ζωή θα είχε βυθιστεί σ ένα απέραντο τέλμα ανίας και επαναληψιμότητας. Οι τραυματικές συναισθηματικές εμπειρίες είναι το τίμημα για να μπορούμε να είμαστε, να αισθανόμαστε και να δημιουργούμε μέσα απ τη διαφορετικότητα μας.
Αναφέρεται στο τρέξιμο ως μέσο εκτόνωσης της απογοήτευσης και αναγνώρισης των αδυναμιών του. Χρησιμοποιεί την αναπόφευκτη φθορά του χρόνου, ως μάθημα κι όχι ως αιτία απογοήτευσης. Είναι τέχνη το να αποδέχεσαι την μετριότητα κα το μέτρο με την μοναδικότητα που προσδίδουν κάθε φορά οι διαφοροποιήσεις του. Αρκεί να μπορείς να τις αντιλαμβάνεσαι και να τις εκτιμάς.
“Είναι πολύ λεπτός ο τοίχος που χωρίζει την υγιή αυτοπεποίθηση από το νοσηρό εγωισμό.”
Αυτό είναι το συμπέρασμα που βγάζει από μια μοναδική οδυνηρή εμπειρία του σ ένα από τους μαραθωνίους που έτρεξε. Κι αυτό ακριβώς το συμπέρασμα θεωρεί ότι πρέπει να μεταφέρεται και στη ζωή μέσω της αυτογνωσίας. Ίσως και κάποιοι από μας να βρεθήκαμε στη δυσάρεστη θέση να μάθουμε αφού πάθουμε και να αναγκαστούμε να περάσουμε τον λεπτό αυτό τοίχο. Διδάγματα από τα λάθη.
“Βρες το κίνητρο σου κι ακολούθησε το. Ξανά και ξανά. Η υπομονή είναι κρίσιμη σ’ αυτή τη διαδικασία, όμως εγγυώμαι ότι τ’ αποτελέσματα θα φανούν.”
Με τέχνη περνάει από τη συγγραφή στο τρέξιμο και κάνει συγκρίσεις. Καταλήγει στο ότι το κίνητρο είναι σημαντικό και χωρίς αυτό δεν αρχίζει κάτι. Όμως για να ακολουθήσει κανείς το κίνητρο χρειάζεται συγκέντρωση , υπομονή και διάρκεια. Όλα αυτά τα θεωρεί απαραίτητα στοιχεία για τους μη ταλαντούχους ανθρώπους που επιθυμούν να ξεπερνούν και να διευρύνουν τα όρια των δυνατοτήτων και των ικανοτήτων τους. Αυτό σε αντιδιαστολή με το ταλέντο, το οποίο δεν ελέγχεται, δεν τιθασεύεται.
“Τέλος, αφιερώνω αυτό το βιβλίο σε όλους τους δρομείς που συνάντησα στο δρόμο-εκείνους που προσπέρασα κι εκείνους που με προσπέρασαν. Χωρίς όλους εσάς, δεν θα είχα συνεχίσει να τρέχω.”
Είναι ωραίο να μοιράζεσαι τη δημιουργικότητα. Αλλιώς αυτή δε θα ‘χε καμιά αξία κρυμμένη στα κατάβαθα μιας ανήλιαγης υπόγειας ψυχής.
Καλή ανάγνωση
Λουκάς Δαγδηλέλης
μετάφραση: Βασίλης Κιμούλης
Ωκεανίδα 2011
*Αντίτυπα του βιβλίου μπορούν να δανειστούν τα μέλη του ΣΔΥΘ απο τα γραφεία του Συλλόγου. Ευγενική προσφορά του μέλους κ.Μηλιά Ευθύμη.
